تأملی بر برنامه درسی زاید در رشته آموزش ابتدایی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تهران.

10.22034/tpcj.2023.190236

چکیده

پژوهش حاضر با هدف واکاوی نظرات دانش ­آموختگان و دانشجو­معلمان در خصوص برنامه ­درسی زایدرشته آموزش ابتدایی انجام شده ­است. رویکرد پژوهش کیفی و روش آن تحلیل مضمون می­باشد. نمونه ­گیری به شیوه هدفمند بوده و 18 نفر جهت مشارکت با روش مصاحبه نیمه ­ساختاریافته انتخاب شدند. یافته ­ها نشان می­ دهد که بخش ­هایی از محتوای برنامه ­درسی این رشته به دلیل تئوری ­بودن، تکراری ­بودن، قدیمی­ بودن، منبع نامناسب، عدم ­تناسب دروس اختیاری و اجباری زاید و ناکارآمد هستند که بیش­ترین فراوانی دروس زاید هم مربوط به دروس عمومی و تعلیم و تربیت اسلامی است. همچنین، بخش ­هایی از برنامه درسی هم به دلیل تجارب یادگیری، زاید تلقی می­شوند که مشارکت ­کنندگان به نقش استاد، دانشجو و ارزشیابی اشاره کردند. نتایج نشان ­داد که در بعد محتوا، ضروری است بخش ­هایی از برنامه ­درسی عمومی، حذف و به دروس تخصصی و تخصصی-تربیتی اختصاص یابد. در بخش تجارب یادگیری هم می ­بایست فرایند اجرای و ارزشیابی برنامه­ درسی مورد بازبینی قرارگیرد و زمینه ­ای برای افزایش انگیزه دانشجو­معلمان فراهم­ گردد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A reflection on the scrap curriculum in the field of primary education

نویسندگان [English]

  • Majid Salehi
  • Marziye Dehghani
  • Mohadeese Khatat
Tehran UN
چکیده [English]

The aim of this study was to analyze the views of graduates and students-teachers about the redundant curriculum in primary education. The approach of qualitative research and its method is content analysis. Sampling was purposeful and 18 people were selected to participate through semi-structured interviews. Findings show that parts of the curriculum content of this field are redundant and inefficient due to their theory, repetition, obsolescence, inappropriate source, disproportion of optional and compulsory courses, which are the most The frequency of redundant courses is also related to general courses and Islamic education. Also, parts of the curriculum are considered redundant due to learning experiences, with participants pointing to the role of teacher, student, and assessment. The results showed that in terms of content, it is necessary to remove parts of the general curriculum and allocate them to specialized and specialized-educational courses.

کلیدواژه‌ها [English]

  • scrap curriculum
  • field of primary education
  • Farhangian University
  • content analysis
الهامیان، ن؛ حاجی حسین نژاد، غ؛ موسی­پور، ن و کیان، م. (1398). طراحی الگوی اجرای برنامه درسی مبتنی بر اسناد تحولی آموزش، نشریه پژوهش در نظام­های آموزشی، 13 (46). 145-161.
برنامه درسی دوره کارشناسی پیوسته رشته آموزش ابتدایی. (1399). مشخصات کلی، برنامه و سرفصل دروس دوره کارشناسی پیوسته آموزش ابتدایی، (خاص دانشگاه فرهنگیان)، مجری: معاونت آموزشی و تحصیلات تکمیلی دانشگاه فرهنگیان، نسخه بازنگری مجدد، مصوب جلسه 247 مورخ 22/05/1399.
تصدیقی، ف؛ لیاقت­دار، م و عابدی، ل. (1397). مطالعه تطبیقی برنامه درسی کارشناسی رشته آموزش ابتدایی در ایران و کشورهای منتخب آسیایی-اقیانوسیه. نشریه پژوهش در برنامه ریزی درسی، 15 (59)، 18-45.
تلخابی، م. (1397). برنامه درسی تجربه شده آموزش در دانشگاه فرهنگیان تهران. روانشناسی شناختی، 18، 72-59.
حسینی لرگانی، م و فتحی واجارگاه، ک. (1397). مفهوم­سازی برنامه درسی زاید در نظام آموزش عالی ایران. پژوهش در برنامه ریزی درسی، 57، 27-1.
حسینی لرگانی ، م؛ فتحی واجارگاه، ک؛ عارفی، م و زرافشانی، ک. (1393). طراحی الگوی سنجش برنامه درسی زاید در نظام آموزش عالی ایران. پژوهش در نظام­های آموزشی، 27، 149-174.
سلیمی، ج؛ ساعد موچشی، ل و عبدی، آ. (1397). واکاوی وضعیت دانشگاه فرهنگیان بر حسب تجارب زیسته دانشجو_معلمان؛ یک مطالعه آمیخته. نشریه پژوهش­های برنامه درسی، 8 (2)، 98-144.
سمیعی نژاد، ب؛ علی­عسگری، م؛ موسی­پور، ن و حاجی حسین نژاد، غ. (1397). فرآیند تربیت معلم در تراز جمهوری اسلامی ایران: فرصت­ها و تهدیدها. نشریه تعلیم و تربیت، 127، 9-32.
طرخان، ر؛ حکیم زاده، ر؛ دهقانی، م و صالحی، ک. (1396). طراحی مدل کاهش ضایعات برنامه درسی در آموزش­های فنی و حرفه­ای. فصل­نامه پژوهش­های کاربردی روانشناختی، (2) 8، 139-158.
فارسی، ف؛ کاظمی، ش و خروشی، پ. (1398). بررسی میزان همخوانی و هماهنگی سه برنامه درسی قصد شده، اجرا شده و کسب شده دانشگاه فرهنگیان در ایجاد شایستگی های مورد انتظار معلمان (مطالعه موردی: بررسی دیدگاه اولین دانش­آموختگان رشته علوم تربیتی دانشگاه فرهنگیان اصفهان). دستاوردهای نوین در مطالعات علوم انسانی، 16، 90-73.
فتحی، م؛ سعدی پور، ا؛ ابراهیمی قوام، ص و دلاور، ع. (1397). موفقیت برنامه­های درسی دانشگاه فرهنگیان در ایجاد شایستگی­های حرفه­ای معلمی، نشریه مطالعات برنامه درسی ایران، 50، 166-139.
فتحی واجارگاه، ک. (1390). برنامه درسی زاید/ دورریختنی، وب سایت رسمی دکتر کوروش فتحی واجارگاه. بازیابی شده از سایت: http://www.kouroshfathi.com/Professor/ReadItem.aspx?itemId=475
فتحی واجارگاه، ک. (1395). اصول و مفاهیم اساسی برنامه­ریزی درسی. تهران: علم استادان.
کریمی، م؛ رجایی­پور، س، شهسواری، ه و غفوری، خ. (1399). مشکلات عملکرد حرفه­ای آموزگاران دانش­آموخته دانشگاه فرهنگیان. نشریه مطالعات بنامه درسی ایران، 65، 118-69.
کیان، م و مهرمحمدی، م. (1392). نقد و تحلیل برنامه تربیت معلم دوره ابتدایی در سایه شایستگی­های مورد تقاضای برنامه درسی هنر جدید. فصلنامه مطالعات برنامه درسی ایران. 30، 142-119.
مبانی نظری تحول بنیادین در نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی جمهوری اسلامی ایران. (1390). شورای عالی انقلاب فرهنگی.
معروفی، ی؛ موسی پور، ن، و حسنی، ح. (1397). بررسی سطح هم خوانی برنامه درسی قصد شده و اجرا شده دروس تربیتی دوره کارشناسی پیوسته آموزش ابتدایی دانشگاه فرهنگیان. فصل­نامه مطالعات آموزشی و آموزشگاهی، 18، 98-71.
ملایی­نژاد، ا و ذکاوتی، ع. (1387). بررسی تطبیقی نظام برنامه درسی تربیت معلم در کشورهای انگلستان، ژاپن، فرانسه، مالزی و ایران. نشریه نوآوری­های آموزشی، 7 (26)، 35-62.
موسی­پور، ن و احمدی، آ. (1396).طراحی کلان ( معماری) برنامه درسی تربیت معلم ( برنامه درسی تربیت معلم جمهوری اسلامی ایران)، مصوب شورای برنامه ریزی دانشگاه، کمیته اصلی عمومی گروه هماهنگی برنامه تربیت معلم، ویراست نوزدهم. تهران: انتشارات دانشگاه فرهنگیان.
مومنی مهموئی، ح؛ کرمی، م و مشهدی، ع. (1389). بررسی نقش عوامل کاهش­دهنده فاصله بین برنامه درسی قصد شده، اجرا شده و تجربه شده آموزش عالی. نشریه مطالعات برنامه درسی، 1 (2)، 90-110.
مهرمحمدی، م. ( 1392). برنامه درسی تربیت معلم و الگوی اجرائی مشارکتی آن؛ راهبرد تحولی برای تربیت معلم در ایران. نشریه نظریه و عمل در برنامه درسی، 1، 26-5.
نقیه، م؛ کشتی آرای، ن و رحمانی، ج. (1398). آسیب شناسی دانشگاه فرهنگیان با تأکید بر فرآیند تدریس از دیدگاه دانشجویان ( استان اصفهان). نشریه توسعه آموزش جندی شاپور اهواز، 10، 152-141.
وزرات آموزش و پرورش. (1390). سند تحول بنیادین آموزش و پرورش. تهران: وزارت آموزش و پرورش؛ شورای عالی انقلاب فرهنگی و شورای عالی آموزش و پرورش.
Baldwin, T. T., Kevin Ford, J., & Blume, B. D. (2017). The state of transfer of training research: Moving toward more consumer‐centric inquiry. Human Resource Development Quarterly28(1), 17-28.‏
Lew, L.Y. (2013). National science education standards and pre- service programs in the USA. Journal of Curriculum Studies, 7(27), 21-44.
William, D. (2011). What is assessment for learning?. Studies in educational evaluation, 37(1), 3-14.